کد مطلب:18854 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

دلايل توقيفي بودن ذكر كدامند؟

1- اسماعيل بن فضيل از حضرت امام صادق(ع) معناي آيه «وَسَبِّح بِحَمد رَبِّك قَبل طلوع الشَمس و قَبل غُروبِها» را پرسيد آن حضرت(ع) فرمود بر هر مسلماني لازم است قبل از طلوع خورشيد و پيش از غروب آن ده بار بگويد «لا إله إلّا الله، وحده لا شريك لَه، لَه المُلك و لَه الحَمد، يُحيي و يُميت و هُو حَيُّ لا يموت، بِيده الخَير، و هو علي كل شَيءٍ قدير» ـ قال قلت لا إله إلّا الله، وحده لا شريك لَه، لَه المُلك و لَه الحمد، يُحيي و يُميت و يُحيي فقال ـ «يا هذا، لا شك في أنّ الله يحيي و يميت و يميت و يحيي ولكن قُل كَما أقول» (وسائل الشيعه7/227/ح4).



از اين حديث معلوم مي​شود كه هر آنچه خداوند دارد و به آن موسوم يا متصف است نبايد در محدوده اذكار مأثور راه يابد مگر آنچه در قرآن كريم كه كلام خيرالذاكرين است آمده باشد يا در زبان مظاهر اسماي حسناي الهي يعني انسانهاي كامل مانند انبيا و ائمّه معصوم(ع) آمده باشد كه سخني از خود ندارند و هرچه به عنوان اسلام ارائه مي​دهند برگرفته از رهنمود غيبي خداي سبحان است، لذا در حديث مزبور دستور داده شده كه گرچه خداوند زنده مي​كند و مي​ميراند، و مي​ميراند و زنده مي​كند، ليكن در اين ذكر ويژه فقط بايد جزء اول را ياد كرد و آن اينكه خداوند زنده مي​كند و مي​ميراند.



2- علاء بن كامل گفت شنيدم حضرت امام صادق(ع) مي​گفت



امتثال «وَاذكُر رَبَّك في نَفسك تَضرعاً و خيفةً و دون الجهر مِن القول» عند المَساء به اين وضع است «لا إله إلّا الله وحده لاشريك لَه، لَه المُلك و لَه الحَمد، يُحيي و يُميت و يُميت و يُحيي، و هُو علي كُل شَيءٍ قَدير ـ قال قلت بيده الخير، قال(ع) ـ إِنّ بِيَده الخَير ولكن قل كما أقول لَك عَشر مرات أَعوذ بِالله السَميع العَليم، حين تَطلع الشَمسُ و حين تغرب عشر مرات» (همان/ح6). يعني گرچه تمام خير به دست خداست و از ناحيه قدرت او هر چيزي به غير مي​رسد، ليكن گفتن آن در اين ذكر ويژه لازم يا سودمند نيست و براي نيل به هدف ذكر خاصْ بايد از افزودن بر آن احتراز كرد.



3- زراره از حضرت امام صادق(ع) در وظيفه عصر غيبت بقيّة الله (ارواح من سواء فداه) ضمن نقل دعاي معروف «اللّهمّ عَرِّفني نَفسك ...» كه به مثابه برهان لمّي بر نبوّت، رسالت و حجت زمان است، جملاتي را به اين مضمون به او آموخت «يا الله، يا رحمان، يا رحيم، يا مقلب القلوب ثبّت قلبي علي دينك» (بحار52/148/ح73)، زاراره چنين افزود «يا مقلّب القلوب والأبصار» حضرت فرمود گرچه خداوند مقلّب الابصار است، ليكن در اين دعا آنچه من به تو آموختم، بگو، (نه كم و نه زياد).

---

آية الله جوادي آملي


حكمت عبادات